Robotik Teknolojilerin Perakende Sektöründeki Yansıması

Uluslararası boyutta birçok tartışmaya neden olan robotik teknolojiler, son 10 yılda gösterdiği büyük gelişim ile birlikte gerek emek piyasasında kaynaklık ettiği dönüşüm, gerek ürün ve hizmete yönelik operasyonlara getirdiği dinamiklik, gerekse savunma endüstrisinde yol açtığı radikal paradigma değişiklikleri ile geleceği temelden değiştiren bir güç olacak gibi görünüyor.

Robotik teknolojilerin, günümüzde bir insanın üstlendiği tüm görevleri gelecekte üstlenebilecek kapasiteye ulaşacağına kesin gözüyle bakılıyor.  İnsandan üstün olan hesaplama kapasitelerine bilgisayar yazılımlarıyla donatılmış bilinç mekanizması da eklendiğinde; atık yönetiminden ameliyatlara, bahçıvanlıktan mimarlığa kadar şimdilik insanlar tarafından gerçekleştirilen tüm rollere aday olarak gösterilmeleri şaşırtıcı değil.

Dünyada sayıları 1.000’e yaklaşan ve büyük bir çoğunluğu Çin, Amerika, Japonya ve Almanya’da kümeleşen robotik teknoloji şirketleri, insanlığın en büyük başarılarından biri olan ve etik alanında çalışan bilim insanlarının, insan yapımı bir tür olarak değerlendirdiği robotlara yepyeni roller ve biçimler veriyor. Özellikle Google’ın çatı şirketi Alphabet’in bünyesinde çalışmalarını sürdüren Boston Dynamics’in ticari alanlarda çoklu amaçlarla kullanılmak üzere geliştirdiği ve yakın gelecekte ticari olarak da satışına başlayacağı Spot’a ait yayınlanan son reklam, söz konusu teknolojinin eriştiği noktayı gözler önüne seriyor.

Peki, birçok alanda hayati roller alacağına kesin gözüyle bakılan robotik teknolojiler, konu perakende ve mağazacılığa geldiğinde hangi dinamiklerde köklü değişikliğe kaynaklık yapıp yenilikçi çözümler sunuyor?

Mağaza içinde kullanılan robot teknolojilerinin çoğunlukla yoğunlaştığı alanların başında temizlik hizmetleri geliyor. Birleşik Devletler’de en büyük zincirlerden birinde uygulamaya konulan ve mevcut profesyonel temizlik ekipmanlarını yapay zeka uygulamaları ve sensörleriyle buluşturarak alışılagelmiş teknolojileri robotik güçlerle donatan çözümler, perakende sektörünün içinden geçtiği teknolojik dönüşümün göze çarpan ilk örneklerinden biri olarak gösteriliyor. Mağaza içindeki tüm zemin temizlik operasyonlarını otomatize ederek hem iş gücünden hem de zamandan tasarruf eden perakendeciler, yaşanacak olası kazaların da önüne geçerek temizlik operasyonlarındaki riski minimuma indiriyor. Tıpkı temizlik robotları gibi, yine mağaza içinde kullanılmaya başlanan ve robotik teknolojilerin operasyonel süreçlere getirdiği dinamikliğe güzel bir örnek olan bir diğer robotik çözüm ise reyon takip sistemleri. Reyonlar arasında gezerek bu alanlardaki stok boşluklarını tespit eden, yanlış etiketlemeler var ise bunu ilgili birimlere bildiren, kasadaki stok çıkışlarıyla reyondaki stok sayılarını kıyaslayıp olası hırsızlıklara karşı etkin bir çözüm sunan robotik çözümler, perakende süreçlerini pürüzsüzleştirirken müşteri memnuniyetini de daha yukarı çıkarmayı hedefliyor.

Ancak şunu da belirtmek gerekir ki robotik teknolojilerin perakende operasyonları üzerinde meydana getirdiği en büyük değişim, mağazaların dışında yaşanıyor. Ürünlerin mağazalarda satışa çıkmadan ve son tüketiciyle buluşmadan önce içinden geçtiği ve satışın gerçekleşebilmesi için hayati bir önem taşıyan perakende lojistik süreçlerinde gözlemlenen robotik teknolojilere dayalı değişim, belki de hiçbir sektörde gözlemlenmeyen bir hızda ve çapta gerçekleşiyor. Depolama alanlarında devreye alınan ve mobil çalışan raf depolama robotları, sipariş akışına ve depo düzenine bağlı olarak çalışarak emek yoğun alternatifinden 10 kat daha hızlı hareket edip lojistiğin ilk kalemlerinden biri olan depolama (stock-in/stock-out) adımlarında akılcı çözümler sunuyor. Yine depolama alanlarında kullanılan ve robotik teknolojilerle donatılmış taşıma bandı çözümleri geniş alanlarda operasyon yürüten lojistik merkezlerindeki hızı arttırarak depodan çıkış yapacak ürünlerin gönderime hazır hale gelmesindeki zaman kaybını neredeyse sıfıra indiriyor. Sürücüsüz araçların da robot olarak değerlendirildiği göz önüne alındığında, robotik teknolojilerin lojistiğin son ayağı olan taşınma aşamasında da son yıllarda ne kadar ilerleme gösterdiği tartışmasız ortada. Özellikle elektrikli araçlarla birlikte anılan ve yaygın olarak kullanılan karayolu taşımacılığına küresel boyutta bir değişiklik getirecek sürücüsüz araç teknolojileriyle, yapay zeka temelli lojistik süreçlerinin son ayağında da robotiğin üstlendiği rol açıkça belli. Diğer yandan perakende sektörünün içinden geçtiği operasyonel evrim, gerek sahnenin arkasında gerek ise son tüketiciyle buluşulan mağazada hiç hız kaybetmeden devam ediyor.

Kamu ve özel sektör işbirliği gerektiren ve üniversitelerin öncülüğünde gelişme gösteren robotik teknolojilerinin tüm sektörde olduğu gibi perakende sektöründe de kaynaklık ettiği değişim hiç şüphesiz ki bu teknolojileri geliştirenlerin hayal gücü ile sınırlıyken, yakın zamana kadar bilimkurgu metinlerinden aşina olduğumuz gelecek kapımızı çalmaya hazırlanıyor.